بررسی اثرات گردشگری بر دارایی ها و فعالیت های معیشتی مردم در چارچوب معیشت پایدار گردشگری، مطالعه موردی روستای زیارت

در سال های اخیر اهمیت صنعت گردشگری به عنوان راهکاری برای کاهش فقر روستایی به خصوص در کشورهای در حال توسعه مورد توجه سیاست گذاران واقع شده است. با وجود این جایگاه گردشگری برای کاهش فقر توسط توسعه گران روستایی به خاطر داشتن نگاه بخشی و تمرکز بیش از اندازه بر صنعت گردشگری و ریشه نداشتن در تئوری های توسعه و توسعه روستایی توسط محققان و دست اندرکاران توسعه روستایی به شدت مورد انتقاد واقع شده است. در پاسخ به انتقادات فراوانی که به جایگاه گردشگری برای کاهش فقر وارد شده است عده ای عقیده دارند که می توان این نارسایی را به وسیله تکنیک هایی که در چارچوب معیشت پایدار وجود دارد برطرف کرد. این تحقیق با به کارگیری چارچوب معیشت پایدار گردشگری به بررسی وضعیت سرمایه های مردم روستای زیارت برای دست یابی به معیشت پایدار و بررسی میزانت اثیر گردشگری بر بهبود دارایی های معیشتی مردم می پردازد. این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی است که در آن از روش مطالعه اسنادی و پیمایش میدانی در نمونه موردی روستای زیارت استفاده شده است. در این چارچوب تعداد 150 پرسشنامه خانوار بر اساس نمونه گیری تکمیل و تعداد 18 مورد مصاحبه نیمه ساختمند با مدیران و کارشناسان انجام و دو جلسه ارزیابی مشارکتی گروهی برگزار شده است. داده های کمی و کیفی بدست آمده بر اساس مدل مفهومی تحقیق با استفاده از روشهای تحلیل کمی، کیفی و تحلیل محتوا بر اساس شاخص های معرفی شده برای رویکرد معیشت پایدار گردشگری با استفاده از نرم افزار spss مورد بررسی قرار گرفته اند. قلمرو زمانی تحقیق از تیرماه 1389 تا تیرماه 1390 و قلمرو مکانی آن روستای زیارت در شهرستان گرگان بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که گردشگری در حال حاضر در روستای زیارت نتوانسته است نقش موثری در معیشت پایدار روستاییان ایجاد کند و آثار مثبت گردشگری جز در بعضی شاخص ها موثر نبوده است. عدم فراگیری منابع گردشگری به گروه های مختلف جامعه و نبود برنامه مشخص در جهت توسعه گردشگری از مواردی است که پتانسیل های توسعه گردشگری روستا را تهدید می کند. با وجود این نتایج تحقیق نشان می دهد که با برنامه ریزی مناسب می توان از قابلیت ها و دارایی های معیشتی مردم در جهت گسترش گردشگری به مثابه استراتژی معیشتی مناسب بهره برد.